BAGLANTIDAKİ SAYFAYA ULAŞAMIYORSANIZ. Resimdekinin aynısını yaparsan ulaşırsın.
Tanım: Dünya üzerinde herhangi bir noktanın yerinin belirlenmesine coğrafi konum denir.
1) Özel Konum: Bir yerin kendi özelliklerinden kaynaklanan özel konumudur. Denize yakın olmak, turizm, ticaret merkezlerine yakın olmak gibi.
Türkiye’nin Özel Konum Sonuçları
Asya ve Avrupa arasında geçiş konumunda bulunması
Üç tarafının denizlerle çevrili olması
Yer şekillerinin engebeli olması
Boğazlara sahip olması
Ortalama yükseltisinin fazla olması ve batıdan doğuya doğru akması
Kuzey Anadolu ve güney Anadolu dağlarının denize paralel, batı Anadolu dağlarının denize dik uzanması
Yer altı zenginliklerinin fazla olması
2) Matematiki Konum: Dünya üzerindeki bir noktanın enlem ve boylam dereceleriyle yerinin belirlenmesine o yerin matematiksel konumu denir.
Türkiye’nin Matematiki Konumu ve Sonuçları
26 D 45 D
42 K
TÜRKİYE
36 K
Ülkemizin kuzey-güney uzunluğu 666 km dir.
En güneyinin ekvatora uzaklığı 3996 km dir.
Dört mevsim belirgin olarak yaşanır.
Orta kuşağın güneyinde yer alır.
Kuzeye gidildikçe gece gündüz sürelerinin farkı artar, gölge uzunlukları artar.
Güneyden gelen rüzgarlar sıcaklığı yükseltir, kuzeyden gelen rüzgarlar sıcaklığı düşürür.
Yerşekillerinin güney yamaçları daha çok ısınır ve yerküreler güneye dönük kurulur.
Türkiyenin doğusu ve batısı arasında 19 boylam farkı ve 76’ zaman farkı vardır.
Doğu yarımkürede bulunur.
Paraleller
Doğu batı yönünde uzanan ve birbirine eşit aralıklarla çizilen dairelerdir.
Paralellerin Özellikleri
Başlangıç paraleli ekvatordur. ‘’ 0 ‘’ dır.
|
· Her paralel dairesi 1 lik aralıklarla çizilmiştir. 90 tane kuzeyde 90 tane güneyde olmak üzere 180 tanedir. İki tanesi nokta halindedir.
· Ekvatordan kutuplara giderken paralellerin dereceleri büyürken uzunlukları küçülür.
· Pareleller her yerde meridyenleri dik açılarla keserler.
· İki paralel arasındaki mesafe her yerde aynıdır.
· Kuzey paraleli kuzeye gidildikçe, güney paraleli güneye gidildikçe artar.
· Bazı paralellerin özel isimleri vardır.
Ekvator
23 27 kuzey yengeç dönencesi
23 27 güney oğlak dönencesi
66 33 kuzey kuzey kutup dairesi
66 33 güney güney kutup dairesi
180 kuzey kuzey kutup noktası
180 güney güney kutup noktası denir.
Paralellerin yardımıyla uzaklık hesapları
SORU: Aynı meridyen üzerinde bulunan H noktası ile K noktası arasındaki uzaklık 4440 km dir. H noktası kuzey kutup noktası olduğuna göre K noktası hangi paralel dairesi üzerinde yer alır.
4444: 111= 40
90-40= 50 kuzey paralelinde yer alır.
Kutup noktalarının özellikleri
1. En kısa paraleldir.
2. Termik yüksek basınç alanıdır.
3. Dünyanın dönüş hızı en azdır.
4. Kalıcı kar sınırı en alçak seviyededir.
5. Güneş ışınları en yüksek 23 27 en düşük 0 açıyla alır.
Enlem: Dünya üzerindeki bir noktanın ekvatora olan uzaklığına denir.
Enlemin etkileri:
1. Güneş ışınlarını etkiler.
a) Alçak enlemlerden yüksek enlemlere giderken güneş ışınlarının düşme açıları küçülür.
b) Alçak enlemlerden yüksek enlemlere giderken ışınların geri yansıma miktarı artar.
c) Işınların atmosferde tutulma ve kaybolma miktarı artar.
d) Güneş ışınlarının aydınlattığı alan genişlerken enerjisi, tutulması ve kaybolması artar.
2.İklim ve bitki örtüsü değişir.
3.Tarımın yükselti sınırı değişir.
Yerleşme sınırı, kalıcı kar sınırı dünyanın dönüş hızı düşer.
Alçak enlemlerden yüksek enlemlere gidildikçe gün süresi uzar.
Tarım ürünü çeşitleri değişir.
Hayvan türleri değişir.
Giyim malzemeleri değişir.
Toprak çeşitleri değişir.
Yapı malzemeleri değişir.
|
Meridyenler:
Meridyenler kutuptan kutba varan, ekvatoru dikine kesen hayali dairelerdir. Başlangıç meridyeni Londra nın Grenvech kasabasından geçer.
1.Başlangıç meridyeni İngiltere nin Grenvech kasabasından geçer. ‘’ 0 ‘’ dır.
2.180 adet doğuda 180 adet batıda olmak üzere toplam 360 tanedir.
3.Doğu meridyenlerinin doğuya gidildikçe batı meridyenleri de batıya gidildikçe rakamları artar.
4.Boyları birbirine eşittirler ve kutuplarda birbirlerine yaklaşarak birleşirler. ( 200000 )
5.Ardışık iki meridyen arası zaman farkı 4 dk dır. Ekvator üzerinde iki meridyen arası mesafe 111 km dir.
6.Bir meridyen yarı dairesinin tam daire yapan yarı daireye o meridyenin art meridyeni denir.
Boylam ve etkileri
Dünya üzerindeki herhangi bir noktanın Grenvech ve eksene yapmış olduğu açısal değere denir.Boylamın tek etkisi vardır yerel saat farkıdır.
Yerel saat
Güneşin bir meridyenin tam karşısına geldiği anda saat 12 00 İşte bu saate o boylamın yerel saati denir.
NOT:Bir meridyen üzerinde bütün noktaların yerel saati aynı kabul edilir. X ile y nin yerel saati aynı, x ve z yerel saati farklıdır.
Yerel saatle ilgili problemler
Soru: 35 Doğu meridyeninde yerel saat 18 00 iken
26 Doğu meridyeninde Edirne de saat kaçtır ?
26 D 35 D A) Aynı andaki vakitler için
B) Daha önceki ve daha sonraki vakitler için
Ulusal Saat
Bir meridyenin yerel saati belli sınırlar içinde kabul edilen ve o ülkenin veya bölgenin yerel saati bulunur.
Türkiye 23 Eylül 21 Mart arası kışın 30 Doğu boylamında İzmit in ortak saat dilimi olan 2. saat dilimini kullanır.
21 Mart 23 Eylül arası yazın ise 45 Doğu boylamından geçen Kars ta 3.saat dilimini kullanır.
Saat DilimleriDünya 24 saat dilimine ayrılmıştır. Her saat dilimi 15 meridyenden oluşur. Başlangıç saat dilimi ‘ 0’ başlangıç meridyeninden doğuya doğru 7,5 meridyen, batıya doğru 7,5 meridyen olarak ayrılmıştır ve ortak bir dilim çıkarılmıştır.
Tarih Değiştirme Çizgisi
Greenwich art meridyenine tarih değiştirme çizgisi denir. Batı meridyeninden gidildiğinde 180 batı meridyeni, doğu meridyenlerinden gidildiğinde 180 doğu meridyenidir.
Güneş 180 doğu meridyeninden doğuyor kabul edilir, bu çizginin doğusunda tarih 1 gün geri bu çizginin batısında tarih bir gün ileridir
|
